- Jaką aktywność planujesz na nartach biegowych? Chcesz biegać sportowo, poruszać się rekreacyjnie, czy wędrować turystycznie? Przeczytaj: Jak dobrać biegówki? Do planowanej aktywności.
- Jaką techniką chcesz biegać na nartach? Klasyczną, czy łyżwową? Przeczytaj: Jak dobrać biegówki? Do stylu biegowego.
- Jeśli będziesz poruszać się techniką klasyczną, wybierzesz narty z łuską czy bez? O zaletach i wadach obu rozwiązań przeczytasz w tekście: Jak dobrać biegówki? Z łuską czy bez?
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu trasy narciarskie, nawet na zawodach wysokiej rangi, przygotowywane były bez użycia maszyn. Ludzie ubijali śnieg i wytyczali ślad przy pomocy nart. Trasy, które powstawały w takich warunkach, nie mogły być ani równe, ani odpowiednio twarde. Wówczas jednym z ważniejszych kryteriów przy doborze nart, była ich długość. Odpowiednio długie narty chroniły ich posiadacza przed zapadaniem się w kopnym lub słabo ubitym śniegu.
W dzisiejszych czasach maszynowe przygotowanie narciarskich tras biegowych to norma. Trasy ubijane są przez ratraki, bądź skutery śnieżne, ciągnące za sobą sprzęt do wyrównywania terenu i wyciskania toru narciarskiego. Tak przygotowany śnieg z reguły jest równy i dobrze ubity. Z tego też powodu długość nart, których jedną z głównych funkcji przestała być ochrona przed zapadaniem się w śniegu, nie jest już tak ważna. Większego znaczenia nabrała sztywność i elastyczność nart biegowych.
Narta pracuje - ty się odbijasz i ślizgasz
Narty biegowe są sprężyste i wygięte w łuk. Po ułożeniu ich na płaskiej powierzchni środkowa część ślizgu unosi się ponad podłoże. W nartach do techniki klasycznej nawet na wysokość kilku centymetrów.
W nartach do "klasyka" część ślizgu wyposażona jest w łuskę lub smarowana jest smarem odbiciowym. Dzięki temu gdy narciarz stanie na jednej narcie, dociska ją wagą ciała, a gdy się odbija, aby przesunąć się do przodu, dodatkowo wciska ją siłą mięśni do podłoża. Wtedy łuska lub smar styka się ze śniegiem i zapobiega cofaniu się narty. Po przeniesieniu wagi ciała na drugą stronę i odciążeniu narty, ta znów się unosi, łuska lub smar traci kontakt z podłożem i nartę bez oporu można przesunąć do przodu.
W technice łyżwowej narty ustawiane są kątowo (pod kątem do kierunku ruchu), co zapobiega ich cofaniu się i daje możliwość odbicia. Tu dociśnięcie narty do podłoża pozwala zaprzeć się przy odbiciu całą długością krawędzi narty i dzięki sprężystości narty odbić się z większą dynamiką.
Aby mechanizm działał sprawnie, niezależnie od techniki biegu istotne jest aby sztywność narty była odpowiednia dla wagi, siły i umiejętności biegacza.
| Dopasowanie nart | Technika klasyczna | Technika łyżwowa |
| Narta zbyt miękka (za mało sztywna) dla wagi narciarza. | Wystarczy nawet niewielkie obciążenie narty, aby środkowa część ślizgu (dzięki łusce lub smarowi powodująca zwiększone tarcie) zetknęła się z podłożem i utrudniała jej przesuwanie. W momencie gdy przesuwamy nartę do przodu ta, zamiast jechać swobodnie, będzie hamować. | Dynamika wybicia jest zbyt mała, narta sprężynuje mniej niż powinna. |
| Narta zbyt sztywna dla wagi narciarza. | Obciążenie narty i próba dociśnięcia jej do podłoża, będą utrudnione. Ślizg narty wciąż będzie unosił się ponad powierzchnię, łuska lub smar nie będzie przylegać do śniegu na całej długości i narta będzie się wyślizgiwać do tyłu przy próbie odbicia, zwłaszcza na podbiegach. |
Dociśnięcie krawędzi narty do podłoża na całej długości, może być niemożliwe. Narta będzie się uślizgiwać, zwłaszcza na oblodzonych lub bardzo twardych pokrywach śniegu. |
Dobieramy do wagi ciała
Uwaga, ważysz więcej!
Na biegówkach ważysz więcej niż na wadze w swojej łazience. Twoje ubranie, buty, kije, może nawet plecak, to dodatkowe kilogramy. Wagę butów, wiązań i kijów poznasz z danych katalogowych. Ale wagę ubrania i ewentualnie pełnego plecaka, jeśli zazwyczaj z nim biegasz, musisz ocenić samodzielnie.
twoja waga na biegówkach = waga ciała + waga ubrania i wyposażenia
Obecnie najważniejszym kryterium doboru większości nart, niezależnie od techniki, do której są przeznaczone, jest ich sztywność, która powinna być odpowiednia dla wagi użytkownika. Większość producentów współcześnie produkujących narty biegowe przypisuje długości poszczególnych modeli do przedziału wagi biegacza. Przykładowo narty jednej firmy o długości 180 cm będą odpowiednie dla osób ważących między 45 a 55 kg, narty 188 cm przeznaczone są dla osób o wadze od 55 do 65 kg itd. U innych producentów przedziały wagowe mogą być inne, w zależności od modelu, czy przeznaczenia nart.
Waga to nie wszystko
O ile waga ciała jest podstawowym parametrem doboru nart biegowych, istnieją jeszcze inne ważne kryteria, które należy wziąć pod uwagę.
Dla konkretnej długości nart producenci podają przedział wagi narciarza, który w zależności od modelu i marki może wynosić od 5 kg przy nartach wyczynowych do 25 kg przy nartach turystycznych. Na przykład, jeżeli narty producenta X, modelu Y, o długości 201 cm są przeznaczone dla osób ważących od 70 do 85 kg, a ty ważysz 72 kg, to czy takie narty będą dla ciebie dobre? To zależy od twoich umiejętności, siły mięśni i aktywności, jaką planujesz na biegówkach.
Osoby wysportowane, dobrze biegające na nartach, dla których liczy się szybkość poruszania, powinny wybierać narty sztywniejsze, których dolny zakres wagowy jest bliski ich wadze. Osoby, które na nartach chcą spacerować, nie mają ambicji sportowych, osoby starsze, czy mało dotąd aktywne, a także początkujące, lepiej aby wybrały długość nart, dla których ich waga mieści się bliżej górnej granicy przedziału wagi.
 |
|||
| Umiejętności | zaawansowany | średnio zaawansowany | początkujący |
| Aktywność | sport | rekreacja | turystyka i spacery |
| Siła mięśni | mocne nogi | średnia siła | słabe nogi |
Dobierz narty dla siebie
Jak zdecydować, czy należy wybrać narty, dla których twoja waga mieści się bliżej dolnej, czy górnej granicy przedziału wagowego? Pomocne będą poniższe wskazówki.
Bliżej górnej granicy przedziału
Wybierz narty, które będą dla ciebie mniej sztywne, czyli twoja waga będzie bliżej górnej granicy (np. jeśli ważysz 53 kg, wybierz narty przeznaczone dla osób o wadze od 45 do 55 kg), jeżeli:
- zaczynasz przygodę z biegówkami,
- jesteś osobą starszą,
- narty mają ci służyć głównie do spokojnych spacerów po śniegu, czy turystycznych wędrówek także poza przygotowanymi szlakami,
- nie masz ambicji sportowych,
- bardzo daleko ci do techniki biegania i siły nóg, jaką dysponują zawodnicy.
Bliżej dolnej granicy przedziału
Wybierz narty sztywniejsze, czyli takie, dla których twoja waga będzie bliżej dolnej granicy przedziału wagowego (np. narty dla zakresu 75-90 kg, gdy ważysz 77 kg), jeżeli:
- masz już długi staż na nartach biegowych i nie masz problemów z odbiciem i dociśnięciem narty,
- masz silne mięśnie nóg, które będą dociskać narty do podłoża, także na dłuższym dystansie,
- biegówki traktujesz jako sport,
- zależy ci na prędkości na nartach,
- chcesz startować w zawodach na nartach biegowych.
Pośrodku
Zazwyczaj trzeba poszukiwać kompromisu, gdy np. zaczynasz biegać na nartach, ale jesteś wysportowany. Albo jesteś osobą starszą, ale chcesz szybciej biegać na nartach. W zależności od tego, które czynniki w twoim wypadku mają większe znaczenie, wybierz narty, dla których twoja waga będzie się mieścić w środku ich przedziału wagowego, albo przesuwaj wagę bliżej górnej lub dolnej granicy. Uważaj jednak z ambicjami! Jeśli sprawisz sobie narty zbyt sztywne, możesz mieć problemy, aby na nich biegać. To, że chcesz biegać szybko, nie oznacza, że będziesz mieć tyle siły i umiejętności, aby przez wiele kilometrów, także na stromych podbiegach, dociskać narty mocno do podłoża.
Jeśli nie masz pewności, jakie narty wybrać, lepiej zdecyduj się na mniej sztywne. Będziesz biegać na nich wolniej, ale poruszanie się będzie wciąż możliwe. Jeśli wybierzesz za sztywne narty, bieganie na nich może być po prostu nie możliwe, bo będą się uślizgiwać przy każdej próbie odbicia.
Jak rozpoznać, dla jakiej wagi są narty?
Skąd wiadomo, jaka długość nart jest przeznaczona dla danego zakresu wagowego użytkownika? Praktycznie każdy szanujący się producent, który obecnie oferuje w sprzedaży narty biegowe, wyznacza przedziały wagowe dla poszczególnych modeli i długości.
Niektóre firmy informację o zakresie wagowym publikują w szacie graficznej narty, obok jej długości, czy taliowania. Inne, jak Salomon, Atomic, czy One Way, trwale nadrukowują przy pomocy specjalnych drukarek. Jeszcze inne, jak Rossignol, przedział wagowy umieszczają wraz z kodem paskowym na etykietach przyklejanych do nart.
Jeśli na narcie nie znajdziesz oznaczenia wagi użytkownika, zapytaj o nią sprzedawcę. Powinien dysponować katalogiem z tabelami. Jeśli takich nie ma, a obsługa proponuje dobranie narty do wzrostu lub wykonanie testu kartki - wybierz inny sklep. To oznacza, że ten sprzedawca nie zadał sobie trudu przygotowania podstawowego narzędzia doboru nart biegowych - tabel wagowych. Czy możesz więc liczyć na niego przy obiektywnym doborze sprzętu?
Dobre sklepy ze sprzętem do narciarstwa biegowego, których w Polsce jest zaledwie kilka, dysponują specjalistycznymi maszynami, które pomagają w doborze nart. Nowoczesne urządzenia mierzą twoją siłę dociśnięcia narty i dobierają model o najlepszych parametrach.
Narty Soft, Medium i Hard
Poszukując nart możesz natknąć się na modele, dla których przy tej samej długości dostępne są wersje sztywne (hard), normalne (medium) i mało sztywne (soft). Najczęściej narty o różnej sztywności spotykane są w modelach wyczynowych i sportowych.
Także w grupie nart turystycznych niektórzy producenci dają możliwość wyboru sztywności. Dzięki temu osoby o nietypowej budowie ciała mogą znaleźć odpowiednie narty dla siebie. Osoba niska, ale o większej masie, nie musi kupować bardzo długich nart, może kupić krótsze, za to sztywniejsze. Znów osoba szczupła i bardzo wysoka, może znaleźć narty miękkie, za to długie, których sztywność będzie odpowiadać jej wadze.
Długość nart, a wzrost użytkownika
A co z długością nart? Ona też ma swoje znaczenie, ale nie jest tak istotna jak sztywność. Poszukując nart dla siebie w pierwszej kolejności ich długość dopasuj do wagi ciała, siły i umiejętności, co zostało opisane wyżej. Ale warto znaleźć model, który przy zachowaniu sztywności odpowiedniej do wagi użytkownika, będzie też dłuższy od twojego wzrostu o 5 do 10 cm dla nart do "łyżwy" i 10 do 20 cm przy nartach do "klasyka".
Długie narty to problemy przy ich transporcie i przechowywaniu. Także manewrowanie dłuższymi nartami, skręcanie, czy pługowanie jest trudniejsze i wymaga więcej uwagi, umiejętności i siły. Dlatego lepiej, aby narty nie były zbyt długie.
Pamiętaj jednak, że najważniejszym kryterium jest dostosowanie do wagi. Jeśli nie możesz znaleźć nart odpowiednio dłuższych od swojego wzrostu, wybierz narty nawet krótsze, ale dopasowane do wagi.
Podsumowanie
Narty dobieramy do wagi, umiejętności i siły mięśni. Początkujący, osoby starsze, mniej aktywne sportowo i wszyscy, dla których biegówki to forma rekreacji, powinni poszukiwać nart mniej sztywnych. Sportowcy i bardziej zaawansowani, powinni zaopatrzyć się w narty sztywniejsze. Zakresów wagi użytkowników, dla których przeznaczony jest model w konkretnej długości, należy poszukiwać na nadrukach, nalepkach lub katalogach.
